UO domaćih životinja (V)

UO GOVEDA
- pajete se vade peanom ili hvataljkom, otresemo ih od suviška dušika i brzo prenesemo u posudu s vodom zagrijanom na 40°C
- nakon 30 s sperma je otopljena, pajeta se obriše, stavi u instrument za osjemenjivanje – pistolet, odreže se vrh pajete i navuče plastična navlaka
- tako pripremljeno sjeme treba odmah upotrijebiti
- krave i junice se osjemenjuju 12 sati od početka estrus
- postoji više tehnika osjemenjivanja, u nas se primjenjuje dvoručna metoda s fiksacijom cerviksa
- stidnica se pere toplom vodom, prstima jedne ruke se rašire stidne usne a drugom se rukom pistolet uvodi do cerviksa
- jednom rukom preko rektuma fiksiramo cerviks, a drugom rukom pistolet uvodimo duboko cervikalno i apliciramo sjeme
- vizualna metoda – osjemenjivanje se obavlja pomoću vaginalnog spekuluma i svjetiljke kojom osvjetlimo vanjski otvor cerviksa

UO KOBILA
- imaju dug estrus pa nije lako utvrditi najpovoljnije vrijeme za osjemenjivanje
- rektalnom pretragom se kontrolira rast folikula i osjemenjuje se neposredno pred ovulaciju
- prije osjemenjivanja kobile se fiksiraju u stojnici kako bi se spriječli udarci stražnjim nogama
- mogu se osjemenjivati tekućom ili duboko smrznutom spermom
- temperirani spekulum se uvodi u rodnicu i osvijetli cerviks, kroz spekulum uvodimo kateter intrauterino i pomocu brizgaljke apliciramo 20-30 ml ejakulata
- u dozi treba biti minimalno 200 milijuna spermija

UO OVACA I KOZA
- napovoljnije vrijeme za osjemnjivanje je 12-24 sata od početka prvih znakova estrusa
- nakon brisanja stidnice, u rodnicu se stavlja spekulum zagrijan na tjelesnu temperaturu i osvijetli cerviks
- kroz spekulum se uvodi pipeta ili pistolet i aplicira sjeme
- ako se instrument za osjemenjivanje ne može uvući u cerviks, osjemenjuje se intravaginalno u blizini portio vaginalis uteri
- nakon aplikacije ženka se drži u položaju za osjemenjivanje 1-2 min i masira se klitoris da se izazovu kontrakcije maternice i sperma transportira što dalje

UO KUJA
- osjemenjuju se 9-12 dana od početka estrusa
- podigne joj se stražnji dio i drži se za noge, uvede se spekulum i kroz njega pipeta kroz koju se aplicira sperma, aplicira se i nešto zraka da potisne spermu što dalje

UO KRMAČA
- krmače se mogu osjemenjivati tekućom i duboko smrznutom spermom
- one se osjemenjuju u fazi požude (pasivni refleks opasivanja), 2-3 dana estrusa
- testovi za utvrđivanje požude: lumbalni test, test jahanja, masaža klitorisa, pomoću probnog nerasta
- kod osjemenjivanja postupak treba biti blag da ne dođe do stresa, straha ili boli jer bi to dovelo do smanjenog izlučivanja oksitocina i izostanka kontrakcija maternice
- tehnika je jednostavna, tekući ejakulat se nalazi u boćici od 130 ml, koja je i aplikator
- doze sjemena se drže na sobnoj temperaturi i valjane su za upotrebu 48 sati nakon proizvodnje
- prije osjemenjivanja boćicu stavimo u toplu vodu zagrijanu na 40°C 5 min takva sperma izaziva relaksaciju cerviksa i tako se može dulje aplicirati
- osjemenjujemo ih gumenim kataterom koji ima spiralan završetak, kateter se uvodi u rodnicu po dorzalnom svodu dok ne zapne, ne smije se uvoditi na silu da se ne ozlijedi cerviks, pritiskom boćice apliciramo sjeme, ako sjeme poteče treba aplicirati polako da se sperma ne vraća natrag, dobro je utisnuti i malo zraka da se sperma aplicira što dalje
- osjemenjivanje se obavezno ponavlja za 12-18 sati